Op 10 mei 2017 heeft het Hof van Justitie van de Europese unie een baanbrekende uitspraak in de zaak Chavez-Vilchez gedaan over het verblijfsrecht van de buitenlandse ouder van een Nederlands kind. Door deze uitspraak zijn er nieuwe kansen voor de buitenlandse ouders van Nederlandse kinderen. De zaak Chavez-Vilchez gaat specifiek over Nederlandse kinderen, waarvan de ouder die de primaire zorg draagt voor deze kinderen, geen verblijfsrecht heeft. Het kind heeft als EU-burger verregaande rechten. Op het moment dat de verzorgende ouder het land uit wordt gezet betekent dit vaak dat het kind ook mee moet, hierdoor worden zijn rechten als EU-burger ontnomen.

Geschiedenis
In de uitspraak van Ruiz Zambrano werd al duidelijk dat minderjarige EU-burgers, met buitenlandse ouders hun verblijfsrecht in EU-lidstaten kunnen voortzetten.
De zaak ging om een kind dat de Belgische nationaliteit had en daarmee rechten genoot als Unieburger, terwijl zijn beide ouders de Colombiaanse nationaliteit bezaten en geen verblijfsrecht hadden in België. Het Hof bepaalde in die zaak dat als de ouders van het kind zouden worden uitgezet, ook het kind feitelijk zou worden gedwongen om België te verlaten. Het kind zou zijn recht op verblijf in de Unie moeten opgeven, doordat hij zijn ouders moest volgen naar Colombia.

Beleid
Na deze uitspraak werd in Nederland echter slechts in ‘zeer uitzonderlijke gevallen’ besloten dat de buitenlandse ouder, die zorgt voor het Nederlandse kind, een verblijfsrecht krijgt. Alleen in de gevallen waarin het onmogelijk was dat de Nederlandse ouder voor het kind kon zorgen, kon de moeder verblijf krijgen. Voorbeelden daarvan zijn als de Nederlandse ouder is overleden, onvindbaar is of een lange straf moet uitzitten. In alle andere gevallen waarin de Nederlandse ouder, eventueel met hulp van instanties, voor een kind zou kunnen zorgen, zou hij dat ook moeten doen. Het is hierbij niet relevant of de Nederlandse ouder voor het kind wil zorgen.

Het Hof van Justitie in de uitspraak Chavez-Vilchez.
Het Hof trekt een een streep door deze restrictieve Nederlandse interpretatie. De vraag wie de verzorgende ouder is van het kind acht het Hof belangrijk, maar is niet de doorslaggevende factor. Voor de vraag of het kind feitelijk wordt gedwongen om de EU te verlaten, moeten alle van belang zijnde omstandigheden worden meegewogen, zoals
1     de leeftijd van het kind,
2     zijn lichamelijke en emotionele ontwikkeling,
3     de mate van zijn affectieve relatie met de ouder die EU-onderdaan is alsook met de verzorgende ouder, en
4     het risico dat voor het evenwicht van het kind zou ontstaan als het van de verzorgende ouder zou worden gescheiden.
Bij dit alles moet het belang van het kind voorop staan, en moet ook het recht op gezinsleven en familieleven worden meegewogen. Nadat de buitenlandse ouder om verblijf vraagt en alle belangrijke informatie heeft aangeleverd, zal de IND ook onderzoek moeten doen. Uit dit onderzoek moet blijken waar de Nederlandse ouder verblijft. Ook moet de IND onderzoeken of de Nederlandse ouder voor het kind kan en wil zorgen. Dit moet namelijk ook in de belangenafweging worden meegenomen.

De toekomst
Na deze uitspraak moet de IND het belang van het kind in zijn belangenafweging vooropstellen. Er moet van geval tot geval worden gekeken naar de band tussen de ouders en het kind en of hij afhankelijk is van de ouder die het land moet verlaten. De IND zal telkens alle omstandigheden die het Hof heeft genoemd, moeten meewegen.
Kinderen kunnen niet zomaar van de ene ouder naar de andere ouder worden overgeheveld. Zij zijn Unieburgers en hebben recht op verblijf binnen de Unie. Daarbij hoort mijns inziens ook het recht om niet gescheiden te worden van hun verzorgende ouder, ook als die uit een derdeland komt.

Meer informatie:
De volledige tekst van het arrest van het Hof in de zaak Chavez-Vilchez e.a. met zaaknummer C-133/15 (link naar de website InfoCuria van het Hof, Nederlandstalig)
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=190502&pageIndex=0&doclang=NL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=441297

De volledige tekst van het arrest van het Hof in de zaak Ruiz-Zambrano e.a. met zaaknummer C-34/09 (link naar de website InfoCuria van het Hof, Nederlandstalig)
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?isOldUri=true&uri=CELEX:62009CJ0034